برای مدیران ایرانی
مقالات و نکات مدیریتی برای ارتقای تولید ملیبرای مدیران ایرانی
مقالات و نکات مدیریتی برای ارتقای تولید ملیانتشار کتاب” دل نکته های معلم بازاریابی”
انتشار کتاب” دل نکته های معلم بازاریابی”
این کتاب سومین کتاب از مجموعه دل گفته ها و دل نوشته های معلم بازاریابی و بیست و چهارمین کتاب انتشارات بازاریابی است.
انتشارات بازاریابی این کتاب را در ۲۴۸ صفحه، قطع رقعی منتشر کرد و در فروشگاه انتشارات بازاریابی واقع در میدان انقلاب، خیابان ۱۲ فروردین، مجتمع کتاب فروردین قابل دسترسی است.
این متن پیشگفتاری است که استاد درگی برای این کتاب نوشته اند :
تقدیم به روح بزرگ و آسمانی شده استاد بزرگ استراتژی ایران، سرور و دوست سفر کرده‌ام دکتر وفا غفاریان
بازاریابی عبارت است از کسب خشنودی مشتری به شیوه‌ای سودآور به طور مستمر بهتر از رقبا، با تکیه بر سه کلمه‌ی شناسایی، شناساندن و خشنودی. این آخرین و جامعترین تعریف از بازاریابی است که با آموخته‌هایم از اساتید و دانشگاه بازار ساخته‌ام . امروزه دیگر رضایت مشتریان، موفقیت در بازار را تضمین نمی‌کند چون تعداد شرکتها و سازمانهای یک صنعت خاص که میتواند رضایت مشتری را سبب شوند روبه فزونی است. اما تعداد اندکی از آنان می‌توانند مشتری را به درجه خشنودی برسانند.
پس متمایز بودن و شناساندن شایستگیهای کلیدی بیش از هر زمان دیگر در عرصه‌ی رقابت اهمیت یافته‌اند تا در راستای خشنودی سازی مشتریان گامهای مؤثر‌تری برداریم و در معرض دید و توجه مشتریان باشیم. به همین جهت است که اقتصاد توجه، معنا و مفهوم می‌یابد.
- تعاملات علوم مختلف و توجه بیشتر به علوم بین رشته‌ای سبب خلق راهکارهای تازه در عرصه کسب‌وکار شده است و رشته‌هایی چون اقتصاد بازاریابی که از تعامل بین رشته‌ای کل نگر اقتصاد، و رشته‌ی جزء‌نگر بازاریابی به وجود می‌آید، تا به فراگیران خویش جامعیت‌نگری بیشتر و نگرشی سیستمی در فضای کاربردی را ارائه دهد و سبب شود نبوغ بازاریابی آنان ارتقا یابد.
تمام این شرایط و اقتضائات، مسئولیت دست اندرکاران و بخصوص انسانهایی را که بین دو دانشگاه علوم و دانشگاه بازار فعال هستند ، بیشتر میکند. راه موفقیت، پیوند زدن آموزه‌ی دانشگاههای بازار با مفهوم‌سازی و یافته‌ها و نتایج دانشگاههای علوم است
بی شک به کارگیری تمام توان فقط در یکی از این دانشگاهها ما را از جامعیت‌نگری و تجاری‌سازی و پیاده‌سازی مفاهیم علمی دور می‌سازد.
- طبق تعریف دانشگاه هاروارد، موفقیت عبارت است از انتخاب اهداف بایسته و به کار بستن ابزار شایسته جهت تحقق آنها. و این امکان پذیر نیست مگر با تعامل بین دانشگاههای علوم و دانشگاه بازار.
تعامل مهمترین عامل زیرساختی موفقیت است که با نگرش دو سویه بین درون و بیرون سازمان، هدفهای بلند مدت و کوتاه مدت، نیمکره‌ی راست و چپ مغز، و همچنین ایده‌های افراطی و اقدام عملی دست یافتنی می‌شود. تعامل بین حوزه‌ی اندیشه و حوزه‌ی عمل و گسترش فضای اعتماد برای پیش‌بینی آینده با درس‌گیری از گذشته و اتخاذ تصمیمات با ریسک کمتر برای بهره‌وری در زمان حال، ضرورت انکار ناپذیر است
لازم است نوع نگاه و اجرایمان را که در گذشته سبب ساز موفقیت‌مان شده‌اند، را مورد بازنگری قرار دهیم و با اقتضائات عصر حاضر راست آزمایی کنیم و بدانیم آنچه موفقیت کنونی ما را سبب شده، است موفقیت آینده‌مان را تضمین نمی‌کند. نگاه سیستمی و جامع و همه جانبه با ریسک پذیری آگاهانه، لازمه‌‌ی توفیق عصر حاضر است....
..............................
نشانی انتشارات بازاریابی تهران: خیابان آزادی(شرق به غرب)- بعد از خوش شمالی-کوچه نمایندگی – پلاک ۱ – واحد ۱۰
شماره تلفن : ۶۶۴۲۳۶۶۷(۰۲۱) و ۶۶۴۳۴۰۵۵(۰۲۱)
جمع‌سپاری
جمع‌سپاری
کرادسورسینگ یا جمع‌سپاری به معنای روشی است که طی آن، انجام فعالیتی که در شرایط سنتی توسط یک کارمند و یا پیمانکار انجام می‌شد، هم‌اکنون به یک جمع یا شبکه ناشناخته و عموما بزرگی از افراد، به صورت فراخوان عمومی سپرده می‌شود. این امر در صورتیکه به عنوان یک همکاری تعریف شده باشد، در قالب تولید مشارکتی خواهد بود و در غیر این صورت به شکل فعالیت انفرادی اتفاق می‌افتد که اغلب نیز همین طور است (Howe, 2008).
تفاوت بین جمع‌سپاری و برون‌سپاری در این است که در جمع‌سپاری، واگذاری به یک گروه خاص و یا یک شرکت شناخته شده صورت نمی‌گیرد، بلکه به انبوهی از مشارکت کنندگان ناشناس و طی فرآیند «فراخوان عمومی»انجام می‌شود با تاکید بر این که مشارکت کنندگان محدود به افراد مجرب و حرفه‌ای نبوده (Schenk, 2009) و حضور قشر آماتور نیز ضروری می‌باشد. تفاوت دیگر از این قرار است که در جمع‌سپاری بسیاری از مشارکت کنندگان ممکن است تصادفا و به طور همزمان و موازی بر روی یک ارائه مشابه کار کنند که در این میان از بین نتایج حاصله، برترین دستاورد منطبق با نیاز اعلام شده انتخاب می‌شود.
واژه جمع‌سپاری ترکیبی است از دو عبارت جمعیت[۱] و برون‌سپاری، که به تعبیر دیگر به «برون‌سپاری اجتماعی» نیز معنا می‌شود (Schenk, 2009). این اصطلاح نخستین بار در سال ۲۰۰۶ توسط جِف هاو[۲] و مارک روبینسون[۳] در مقاله‌ای در نشریه وایِرد[۴] معرفی شد (Brabham, 2008).
-
بر گرفته از مقاله “ظهور جمع‌سپاری”-ماهنامه تخصصی تدبیر شماره ۲۳۵٫ آذرپند استاد به دانشجوهای قدیمی....
پس از آن که تمام دانشجویان قدیمى استاد براى خودشان چاى ریختند و صحبت ها از سر گرفته شد، استاد گفت: «اگر توجه کرده باشید، تمام فنجان هاى قشنگ و گران قیمت برداشته شده و فنجان هاى دم دستى و ارزان قیمت، داخل سینى برجاى مانده اند. شما هر کدام بهترین چیزها را براى خودتان می خواهید و این از نظر شما امرى کاملاً طبیعى است، امّا منشاء مشکلات و استرس هاى شما هم همین است. مطمئن باشید که فنجان به خودى خود تاثیرى بر کیفیت چاى ندارد. بلکه برعکس، در بعضى موارد یک فنجان گران قیمت و لوکس ممکن است کیفیت چایى که در آن است را از دید ما پنهان کند.
چیزى که همه شما واقعاً مى خواستید یک چاى خوش عطر و خوش طعم بود، نه فنجان. امّا شما ناخودآگاه به سراغ بهترین فنجان ها رفتید و سپس به فنجان هاى یکدیگر نگاه مى کردید. زندگى هم مثل همین چاى است. کار، خانه، ماشین، پول، موقعیت اجتماعى و …. در حکم فنجان ها هستند. مورد مصرف آنها، نگهدارى و دربرگرفتن زندگى است. نوع فنجانی که ما داشته باشیم، نه کیفیت چاى را مشخص می کند و نه آن را تغییر می دهد. امّا ما گاهى با صرفاً تمرکز بر روى فنجان، از چایى که خداوند براى ما در طبیعت فراهم کرده است لذت نمی بریم.
خداوند چاى را به ما ارزانى داشته نه فنجان را. از چایتان لذت ببرید. خوشحال بودن البته به معنى این که همه چیز عالى و کامل است نیست. بلکه بدین معنى است که شما تصمیم گرفته اید آن سوى عیب و نقص ها را هم ببینید. در آرامش زندگى کنید، آرامش هم درون شما زندگى خواهد کرد...
مالکیت فکری
به طور کلی ابداع یک محصول و ورود آن به بازار سه مرحله دارد:
1) مرحله تولید و خلق محصول (creation)
2) مرحله حمایت قانونی و حقوقی از محصول (protection)
3) مرحله ی سازی (commercialization)
اگر این سه حلقه وجود داشته باشد یک تولیدکننده می تواند چه در عرصه اختراعات چه در عرصه طراحی صنعتی و سایر حوزه ها در بازار موفق شود. یعنی ابتدا چیزی باید تولید شود، سپس یک چتر حمایت قانونی دور آن کشیده و سپس وارد بازار شود. اگر بدون این چتر محصول وارد عرصه بازار شود، حمایت کافی و لازم از ان به عمل نمی آید و ممکن است از محصول یا طرح تقلید شود و ثمره، شاید یک عمر تلاش مخترع و تولیدکننده و آفریننده اثر ادبی و هنری بر باد رود. حقوق مالکیت فکری عهده دار این حمایت است.
مفهوم مالکیت فکری
به جای مالکیت معنوی، بهتر است از اصطلاح مالکیت فکری استفاده شود این واژه ترجمه ی Intellectual Property است Intellectual به معنی ذهنی و فکری، Property هم به معنای دارایی یا مالکیت است. Intellectual Property مالکیتی است که ناشی از فکر است. مالکیت محصولاتی که فیزیکی و ملموس هستند مثل صندلی، خانه که Physical Property است، اینها دارایی های محسوس و قابل لمس به شمار می روند، ولی یک موزیک، فیلم یا طرح صنعتی یا اختراع، از جنس فکر هستند که قابل لمس نیستند گرچه در یم شی قابل لمس تجلی پیدا می کنند اما چیزی که آفریده ی پدیده آورنده است یک امر غیرمحسوس است و به این خاطر مالکیت یا دارایی فکری نامیده می شود.
شاید اصطلاح معنوی از این باب است که در ایران با امور معنوی بیشتر انس داریم! دلیل دیگری هم وجود دارد ، در بحث کپی رایت یک مولف دوگونه حق دارد یک حق مادی و اقتصادی و دیگری حق اخلاقی که حق اخلاقی را می توانیم بگوییم حق معنوی بخشی از حقوق مالکیت فکری است. به هر حال جدای از این بحث ها مالکیت فکری عبارت است از حقوق قانونی که از فعالیت ذهنی و فکری در عرصه های مختلف صنعتی، علمی و ادبی و هنری به وجود آمده باشد و در واقع مالکیت فکری محصول ذهن است که این محصول ذهن می تواند تحت حمایت یک فرد یا موسسه درآید. شخص حقیقی یا حقوقی دارنده مالکیت فکری می تواند محصول فکری خود را آزادانه در اختیار همه بگذارد یا اینکه آن را کنترل کند و در انحصار خود قرار دهد. مثل کسی که کتابی را تدوین می کند، می تواند چاپ آنرا در انحصار خود بگیرد، کنترل کند و آنطور که خودش می خواهد از آن استفاده کند.
یا به همگان اجازه دهد به رایگان یا در ازای پرداخت حق الامتیاز از آن بهره برداری کنند. Intellectual Property Rights که به اختصار به آن IPRs گفته می شود نسبت به شی یا محصول فیزیکی بیرونی اعمال نمی شود بلکه نسبت به آفرینشی که اثر وجود دارد اعمال می شود. به عنوان مثال مالکیت فکری به خود کتاب مربوط نمی شود. مثلا اگر کتابی را خریداری می کنید مالک یک شی می شوید، ولی مالک فکری کتاب، خالق محتوای آن کتاب است. در فیلم یا موسیقی هم همینطور است. بنابراین مالکیت فکری به محتوا و نفس اثر تعلق پیدا می کند. خالق اثر مالک آن است. به طور کلی حق مالکیت دو جنبه دارد. یکی اینکه به مالک اختیار تصرف در مال را می دهد. دیگر اینکه مانع تصرف دیگران در آن می شود. بطور مثال کسی که مالک یک دستگاه اتومبیل است می تواند این اتومبیل را هرگونه که دوست دارد استفاده کند.
همینطور می تواند دیگران را از استفاده مال منع کند و اجازه استفاده ندهد. پس در واقع این مساله دو بعد دارد یک بعد " ایجابی" یعنی خودتان هر استفاده ای بخواهید می توانید بکنید و یک بعد منفی و "سلبی" که می توانید مانع استفاده دیگران شوید. مالکیت فکری هم همینطور است به عنوان مثال اگر می گوییم طرح صنعتی ثبت شد و شما مالک قانونی آن شناخته شدید. شما هستید که می توانید این طرح صنعتی را اجرا کنید و در جایی به کار ببرید و به بازار عرضه کنید که همان بعد ایجابی است و همینطور می توانید مانع استفاده دیگران شوید یعنی در واقع دیگران بدون اجازه شما می توانند طرح شما را پیاده و به بازار عرضه کنند که همان بعد سلبی است.
انواع و اقسام محصولاتی که مالکیت فکری برای آنها مطرح هست را می توان نام برد: کتاب، انواع اجراها (اجرای هنری خوانندگی، نوازندگی و ...)، نقاشی، برنامه های رادیو تلویزیونی، فیلم های ویدئویی، برنامه های رایانه ای، طرح ها، تصاویر، علائم تجاری، اختراعات، نشانه های جغرافیایی، نام شرکت ها، فرمول های شیمیایی، گونه های گیاهی، عطرها و ... محصولاتی هستند که هر کدام به نوعی در آنها مالکیت فکری حضور دارد.
گونه های مختلف مالکیت فکری:
1- Copyright : که در فارسی به حقوق مؤلف ترجمه می شود و حقوق مرتبط با آثار ادبی- هنری است.
2- Patents : به اختراعات مربوط است. به گواهینامه ثبت اختراع Patent گفته می شود.
3- Industrial designs : طرح های صنعتی. در مالکیت فکری منظور طرح صنعتی ویژگی های ظاهر و زیبایی شناختی کالا است که جنبه خلاقانه و ابتکاری دارد و موجب چشم نوازی و مشتری پسند شدن محصول می شود.
4- Trademarks: علائم تجاری که نشانه ها و علامت هایی هستند که کالاها و خدمات یک شخص یا شرکت را از کالاها و خدمات یک شخص و شرکت دیگر متمایز می کنند که در بازار به عنوان شناسنامه یک کالا یا خدمات است. در خدمات هم علامت تجاری داریم که Mark Service نامیده می شود.
5- Geographical indications: نشانه های مبداء جغرافیایی کالا. برخی از کالاها هستند که به علت مبداء جغرافیایی شان کیفیت و ارزش خاصی پیدا می‌کنند. قانون با ضوابطی از این اسامی حمایت می کن مثل دارجلینگ که اسم منطقه خاصی است که در آن این چای معروف با آن طعم و بوی مخصوص تولید می شود. در ایران هم مثل زعفران قائنات یا گلاب قمصر که نام جغرافیایی آنها کیفیت خاصی را در ذهن مصرف کننده ایجاد می کند وجود دارد و بر طبق قانون تنها کسی می تواند از این نشان استفاده کند که کالایش را در آن منطقه جغرافیایی تولید کرده باشد و دیگری در جایی دیگر چنین نشان منطقه ای را نمی تواند انتخاب کند.
6- Trade secrets: رازهای تجاری که مربوط به اطلاعات محرمانه ای است که ارزش تجاری دارند و قانون ارز این اطلاعات حمایت می کند.
7- New plant varieties: گونه های جدید گیاهی، در حوزه کشاورزی در کنار گونه های جدیدی که از طریق پیوند و یا امروزه مهندسی ژنتیک تولید می شود، به پیوند زننده با تولید کننده حقوقی تعلق می گیرد و تولید محصول تا مدت خاصی در انحصار او قرار می گیرد.
8- Protection against unfair competition:رقابت غیر منصفانه که یک عنوان کلی است در واقع از نظر قانونی تجارت، باید منصفانه باشد و مکارانه نباشد تاجران در بازار باید رفتار منصفانه داشته باشند و اگر رقابت و رفتار غیرمنصفانه وجود داشته باشند قانون با آن برخورد میکند.مثلا اگر شرکتی علیه رقیب خود اطلاعات دروغی را در بازار پخش کند یا از رقیب خود تقلید غیرمجاز کند و مشتری را فریب دهد به آن رقابت غیرمنصفانه گفته می شود.
چطور از مالکیت فکری حمایت می شود؟
قانون به کسی که خالق یک اثر ادبی-هنری یا مخترع است حقوق اختصاصی می دهد که بتوان از اثر یا اختراع خود بهره برداری تجاری کند.حقوق مالکیت فکری می تواند فروخته شود، لیسانس شود و یا بخشیده شود.یعنی خالق اثری می تواند خودش از آن استفاده کند یا از طریق فروش امتیاز یا لیسانس از آن بهره برداری کند. لیسانس(license)مثل یک قرارداد اجاره است مالکیت محفوظ است ولی در مدت محدودی اجازه بهره برداری به دیگری داده می شود. یک محصول واحد همزمان میتواند با بیش از یک یا چند مالکیت فکری حمایت شود.به عنوان مثال در مورد یک لپ تاپ ،در آن واحد انواع و اقسام حقوق مالکیت فکری حضور دارد. از لحاظ فنی و سخت افزاری یک اختراع است. در عین حال نرم افزارهای آن به عنوان کپی رایت،دیزاین آن به عنوان طرح صنعتی و علامت روی آن به عنوان علامت تجاری قابل حمایت است.بنابراین یک محصول میتواند همزمان موضوع چندین نوع مالکیت فکری قرار بگیرد.
حقوق مالکیت فکری را قانون اجرا می کند که با توجه به قانون هر کشوری سطح حمایت از مالکیت فکری میتواند کم یا زیاد باشد.البته به غیر از قانون های داخلی ، قوانین بین المللی و موافقت نامه ها یا عهدنامه های بین المللی وجود دارد که چند کشور عضو آن هستند و متعهد می شوند در روابطشان از حقوق اتباع یکدیگر در خاک یکدیگر حمایت کنند.مثلا در کنوانسیون مالکیت صنعتی پاریس (مصوب 1883) که ایران هم در سال 1337 عضو آن شد،هر یک از کشورهای عضو متعهد شده اند تا از اختراع،علامت تجاری و طرح صنعتی اتباع خود در خاک یکدیگر حمایت کنند.
اهداف نظام مالکیت فکری چیست؟
چرا باید از مالکیت فکری حمایت شود و چه کسی از آن نفع می برد؟ حمایت از مالکیت فکری مخالفینی هم دارد. چرا که معتقدند اگر اتفاق بیافتد،ایجاد انحصار می شود و دانش،اطلاعات و صنعت در انحصار شخص یا شرکتهای خاصی قرار می گیرد و بقیه نمی توانند از آن بهره ببرند و یا انحصار موجب شود تا آن را گران کنند و به دست دیگران نرسانند و یا هر قیمتی به آن بدهند. اما موافقین ، یکی از کارکردهای اصلی مالکیت را ایجاد انگیزه می دانند.افراد سرمایه مادی و ذهنی خود را به کار می برند نوآوری می کنند و اگر ببینند که از حاصل فکر آنها ،قانون حمایت می کند و با ناقض قانون برخورد می کند انگیزه ای برای نوآوری و توسعه بیشتر در علم و فناوری خواهند داشت. اگر حمایتی از طرف قانون نباشد افراد دلسرد می شوند و انگیزه کار از بین می رود. این انگیزه نه تنها برای فرد بلکه برای جمع مفید نیز است و توازنی بین نیازهای خالق اثر و جامعه به وجود می آورد. از سوی دیگر جامعه هم به اشکال مختلفی از حمایت مالکیت فکری می تواند بهره مند شود؛ به طور مثال حمایت از مالکیت فکری باعث رقابت سالم در بازار می شود در صورتی که اگر این حمایت وجود نداشته باشد رقابت مکارانه ای ایجاد می شود که مشتریان فریب می خورند و منجر به رواج کالاهای تقلبی در بازار خواهد شد.پس این حمایت موجب رقابت سالم افزایش کیفیت کالاها،رشد تکنولوژی و فناوری خواهد شد.
قوانین مالکیت فکری در ایران
در ایران تصور عمومی این است که در زمینه مالکیت فکری هیچ قانونی نداریم در صورتی که ایران دارای بیش از 80 سال پیشینه در زمینه قوانین مالکیت فکری است. اولین قانون ما به نام قانون علامات صنعتی و تجاری در سال 1304 به تصویب رسید.در سال 1310 قانون ثبت علائم و اختراعات ،در سال 1337 آئین نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات تصویب شده است. قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان در سال 1348،قانون ترجمه و تکثیر کتب،نشریات و آثار صوتی در سال1352،قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای سال 1379،قانون اجارت الکترونیک سال 1382،قانون نشانه های مبدا جغرافیایی کالا سال 1383 و قانون جدید ثبت اختراع،طرح صنعتی و علائم تجاری در سال 1386به تصویب رسید.حمایت قانونی از مالکیت فکری طرح صنعتی در ایران با قانون اخیر آغاز شده است چند سازمان هم متولی مالکیت فکری در حوزه کپی رایت و ثبت اختراع و طرح صنعتی هستند؛اداره مالکیت صنعتی زیر نظر سازمان ثبت اسناد که دارای سه دفتر است ؛دفتر ثبت اختراع،طرح صنعتی و علائم تجاری، برای ثبت این موارد باید به این دفاتر مراجعه شود.بحث کپی رایت یا حق مولف مربوط به وزارت ارشاد است که متولی مالکیت حقوق ادبی-هنری است و حقوق نرم افزار هم مربوط به شورای عالی انفورماتیک است.
چه حقی قابل حمایت است؟
در حقوق مالکیت فکری از ایده حمایت نمی شود،ایده تا زمانی که تجلی پیدا نکرده و بیان نشده است از آن حمایت نمی شود. ایده با توجه به این که به چه حوزه ای وابسته است متفاوت است،گاهی ایده یک رمان است تا زمانی که در ذهن نویسنده است و بیانش نکرده جایی برای حمایت ندارد اما همین که بیان شد ،انتشار یافت،از آن ایده اظهار شده حمایت می شود در اختراع هم ایده ای که قابل حمایت است که سه شرط داشته باشد؛جدید، قابل کاربرد صنعتی باشد و دارای خلاقیت،ابتکار و نوآوری باشد. با شرایط خاصی تجلی پیدا کند تا قانون از آن حمایت کند.
برای مثال ایده چراغ روشنایی اگر در ذهن ادیسون می ماند،حقوقی هم نداشت ولی زمانی که اظهار می شود و قابلیت اجرا پیدا می کند ،قانون از آن حمایت می کند. مدت حمایت هم محدود است. مدت حمایت از هر اختراع ،20 سال است و بعد از آن وارد دارایی های عمومی (public domain) می شود یکی از دفاع هایی که موافقین مالکیت فکری در قبال مخالفینشان دارند ، همین بحث محدودیت زمانی در حمایت است . حمایت محدود از اختراع موجب می شود تا مخترع با خیال راحت اختراعش را فاش و ثبت کند و بیست سال هم از آن بهره برداری کند و پس از آن همه می توانند از آن استفاده کنند.
بایدبدانیم که قانون بخشی از کار را انجام میدهد و در حیطه خود میتواند حمایتی را انجام دهد.اگر طرحی ثبت شده باشد و ببینید که شخص دیگری آن را تولید کرده می توانید شکایت کنید و قانون مانع تولید آن می شود انتظاری که از چیزی داریم باید در حوزه خودش باشد. بنابراین توصیه حقوقدانان این است که قبل از ارائه،طرح را ثبت کنید.
قانون معجزه نمی کند! قانون برای شما این حق را می شناسد که اثبات کنید و جلوی متخلف را بگیرید و مطالبه خسارت کنید که کار آسانی هم نیست و در کشور ما دردسر بیشتری هم دارد،مثلا در کشورهای پیشرفته آنقدر ریسک و هزینه تخلف بالاست که معمولا کسی به دنبال آن نمی رود.
روند حمایت از حقوق مالکیت فکری در سطح ملی و بین المللی
قلمرو حمایت از حقوق مالکیت فکری به 3دوره قابل تقسیم است:
1- دوره حمایت داخلی (Territorial Period) (تقریباً از 1470 تا 1850) که کشورها فقط از حقوق مالکیت فکری در خاک خود و اتباع خود حمایت میکردند.
2- دوره حمایت بین المللی(International Period) (تقریبا از 1850 تا 1994) که حمایت از مالبکیت فکری از سطح داخلی به سطح بین المللی توسعه یافت. این دوره به نوبه خود به دو مقطع قابل تقسیم است:
اول- دوره حمایت های بین المللی دو جانبه(Bilateralism) که کشورها با عقد معاهده های دوجانبه بصورت متقابل متعهد به حمایت از حقوق اتباع خود در خاک یکدیگر می شوند.
دوم- حمایت های بین المللی چندجانبه (Multilateralism) که کشورها با عقد معاهده های بین المللی چند جانبه در زمینه های مختلف مالکیت فکری بر اساس اصل رفتار ملی (National treatment) مکلف به حمایت از حقوق اتباع یکدیگر در خاک خود شدند. اولین معاهده بین المللی چند جانبه کنوانسیون مالکیت صنعتی پاریس مصوب 1883 است که راجع به حمایت از اختراع، علامت تجاری، طرح صنعتی ومقابله با رقابت غیر منصفانه است. دومین معاهده کنوانسیون مالکیت ادبی و هنری برن مصوب 1886 است که ناظر به حمایت از حقوق خالقان آثار ادبی و هنری است. از آن پس بیش از بیست معاهده بین المللی دیگر در زمینه های مختلف مالکیت فکری به توصیب رسید که این امر نشانه اهمیت ویژه مالکیت فکری در روابط بین المللی است.
3- دوره حمایت جهانی(Global Period). در دهه 1980 همزمان با مذاکرات گات و دور اوروگوئه در خصوص رفع موانع تجارت جهانی موضوع مالکیت فکرری و اهمیت آن در روابط تجاری بین المللی مورد توجه کشورهای مذاکره کننده قرار گرفت. این مذاکرات سرانجام به تاسیس سازمان جهانی تجارت (World Trade Organization) در سال 1994 منتهی شد. این سازمان دارای سه سند و موافقت نامه اصلی که عضویت در این سازمان منوط به عضویت در این موافقت نامه ها است. یک موافقت نامه ناظر به تجارت خدمات و دیگر راجع به جنبه های تجاری حقوق مالکیت فکری(موسوم به TRIPs) است. موافقت نامه تریپس حاوی استاندارهای حداقلی است که در تمام معاهدات گذشته وجود داشت و کشورهای عضو ملکف به تطبیق قوانین داخلی خود با این استانداردها هستند.
در این موافقت نامه برای اولین بار ضمانت اجراهای موثری برای تضمین اجرای حقوق مالکیت فکری در سطح بین المللی پیش بینی شده است. در جریان مذاکرات مربوط به تدوین این موافقت نامه اختلاف نظرهای فراوانی به ویژه بین کشورهای در حال توسعه و کشورهای صنعتی وجود داشت. کشورهای صنعتی مخصوصاً ایالات متحده امریکا خواهان وضع حمایت های قوی‌تر و موثرتری در تمام حوزه ها بود. در مقابل کشورهای در حال توسعه خواهان سطح پایین تری از حمایت ها به ویژه در حوزه های مرتبط با دارو و بهداشت و سلامت همگانی بودند.
از سال 2000 دوره ای شروع می شود که آن را Post-TRIPs نامیده اند. در این دوره کشورهای صنعتی به ویژه امریکا از طریق انعقاد قراردادها چندجانبه بین المللی درصدد افزایش سطح حمایت ها و تقویت ضمانت اجراهای حمایت از مالکیت فکری هستند. کشورهای در حال توسعه نگران تحمیل این استاندارها به خود هستند.
برگرفته از سخنان دکتر محمود صادقی - مجله تدبیر
مصاحبه ی توماج فریدونی با محمود بشاش پیشکسوت بازاریابی الکترونی
مصاحبه ی توماج فریدونی با محمود بشاش پیشکسوت بازاریابی الکترونیک در ایران
برای من محمود بشاش دوستی قابل احترام است که از مدت ها قبل می شناسمش و همیشه ادب، صبوری و توجهش به دیگران برایم قابل احترام بوده است. افرادی چون محمود بشاش و بسیاری دیگر چون رضا هاشمی که از نزدیک می شناسمشان جزء سرمایه های انسانی آب و خاکمان به شمار می روند که بسیار بیرحمانه تر از آنچه حق شان بود از کنارشان گذشته ایم و در عوض افرادی را قهرمانان جامعه علمی و صنعتی خود معرفی می کنیم که خطوط اصلی را از ایشان الگو برداری کرده بودند و بیشتر از آنکه برای جامعه شان تلاشی کنند تنها در فکر معیشت خود هستند. اگر چه با کلام من به تنهایی تغییری در این سرنوشت های تلخِ سرسری گذشتن از کنار افرادی که می توانستند و می توانند آینده و آبروی ایران را در حداقل حوزه کاری خود متحول کنند ایجاد نمی شود اما امیدوارم که با هم کلام شدن من و شما آینده ای را برای ایران زمین رسم و طراحی کنیم که حداقل فرزندان ما بجای متوسل شدن به پیشینه ای که از کوروش دیگران به عاریه گرفتیم بر ما و این اشخاص تکیه زده و خود به دنبال آینده آفرینی و الگو شدن باشند.
در ادامه توجه شما را به مصاحبه ای دوستانه و آموزنده با محمود بشاش فردی که پیشگامی او در عرصه بازاریابی اینترنتی زبان زد بوده است جلب می کنم.
محمود عزیز از قبول دعوت برای حضور در این مصاحبه و همچنین زمانی که صرف اینکار می کنی ممنونم. اجازه بده برای سوال اول درخواست کنم خودت، خودت را برای خواننده ها معرفی کنی
من محمود بشاش از نسلی هستم که برای پاس کردن درس برنامه نویسی فورترن، از کارت پانچ برای کدنویسی استفاده می کردیم که شاید خودت و خیلی از خوانندگان این مصاحبه، نه تنها چنین چیزی ندیده اند بلکه شاید اسمش را هم نشنیده باشند. یادم هست وقتی دزدکی وارد مرکز کامپیوتر سال بالایی های دانشگاه صنعتی شریف شده بودم که با کامپیوترهای جدید تری که می شد از طریق کیبورد با آنها برنامه نویسی کرد کار کنم، مسئول مرکز کامپیوتر مچ من را گرفت، کارت دانشجویی من را مصادره کرد و خلاصه کلی دردسر برام ایجاد شد.
در زمانی که من کار با اینترنت را شرع کردم، هنوز نرم افزار مرورگر اختراع نشده بود! از طریق سیستم عامل Dos و یک سرویس به نام گوفر صفحات وب را از سرورها درخواست می دادیم و مثلا ۱۰ دقیقه بعد آن صفحه برایمان ارسال می شد!
از سال ۲۰۰۱ وب سایت شخصی داشتم، وبلاگ داشتم و درگیر خدمات وب و اینترنت بوده ام. اولین وب سایتی که در نرم افزار مرورگر دیدم، yahoo.com بود و مسئول اینترنت سازمانی که برای کار با اینترنت به آنجا می رفتم می گفت این همان اینترنت است و من با دهان باز و چشمان گرد، با این موجود عرفانی، کار می کردم.
البته این اسم هایی که بردی برایم آشنا بود اما حداقل حتی نمی دانم دقیقا درباره چه چیزی صحبت کردی. اما بازاریابی الکترونیک در امارات چگونه پیش می رود؟
من حس می کنم شناخت ما از خیلی از کشورهای دیگر جهان کم است و از امارات خیلی کم تر. امارات کشوری است که از همه ملیت ها در آن هستند و جمعیت غیر اماراتی آن چندین برابر جمعیت اماراتی هست. از همه کشورها مثل هند، ایران، پاکستان، افغانستان، بنگلادش، فیلیپین، عراق، کشورهای شمال ایران، اروپا، افریقا و کمی هم آمریکا در امارات کار و زندگی می کنند. شما وقتی وارد یک سمینار که مثلا در مورد محاسبات ابری یا تجارت آنلاین هست میشی، مثل این هست که وارد هندوستان شدی یا وارد فیلیپین شدی. بنا بر این، صنعت تجارت آنلاین در این کشور دستخوش پارامترهای متعدد و متفرقی هست. ولی در مجموع، حرکت های خوبی شکل گرفته و خواهد گرفت. به هر حال، بزرگ ترین واقعه در صنعت آی تی جهان، یعنی نمایشگاه GiTex هر سال در این کشور برگزار می شود و تاثیرات بسیار زیادی در رشد صنعت آی تی و آنلاین در این کشور دارد.
با این اوصاف اوضاع کسب و کار تو و شرکتی که داری- ebiz international چگونه است؟
من شرکت کوچکی دارم. تجربه چندین ساله من در ایران، کار در شرکت همکاران سیستم، بعد اداره شرکت خودم که اوایل به عنوان شرکت خواهر همکاران سیستم بود و بعدا مستقل شد، اجرای پروژه های بزرگ برای بانک ها و وزارتخانه ها در قالب طرح تکفا و بالاترین رتبه شرکت های طراحی وب سایت در ایران برای من کوله باری از تجربه بود ولی راهبرد یک شرکت کوچک به عنوان یک Startup در یک کشور خارجی، یک تجربه جدید و جالب بود و خدا را شکر، اوضاع کسب و کار هم خوب بوده و بهتر هم خواهد شد.
البته از زمانی که ایران را ترک کردی مدت زمان زیادی می گذرد، اما فضای کاری برای بازاریابی اینترنتی را بین ایران و امارات چگونه مقایسه می کنی؟
من سال ۲۰۰۵ ایران را ترک نکردم بلکه فقط محل زندگی خودم را عوض کردم. در این مدت، ارتباط معنوی و فیزیکی من و خانواده ام با ایران کاملا حفظ شده. زندگی در امارات با زندگی در مثلا کانادا فرق داره. اینجا، ما همیشه مهمان هستیم و هیچوقت شهروند اماراتی محسوب نخواهیم شد به همین دلیل، ارتباط با ایران همواره در همه مراحل کار و زندگی ما حفظ شده است. ضمن اینکه، امارات به عنوان یک کشور مسلمان و همسایه قدیمی ایران که دارای ارتباط های عمیق معنوی با ایران است، محل مناسبی برای کار و زندگی برای من بوده. بر خلاف خیلی ها که فکر می کنند امارات سکوی پرتاب به کانادا و استرالیا است، من با این موضوع مخالف هستم. از نظر فضای کاری برای بازاریابی اینترنتی، امارات می تواند در برخی موارد، الگوهای خوبی برای ما باشد. ببین توماج، من به عنوان یک ایرانی، موضع خودم در مورد امارات را شفاف مطرح کردم و به عنوان یک ایرانی، معتقدم باید خوبی های همه ملیت ها و کشورها را دید و از آنها ایده گرفت. این کار که بد نیست، هست؟
امارات در برخی از شاخه ها انصافا خوب عمل کرده. زیر ساخت های مخابراتی این کشور واقعا حساب شده و دقیق پیاده سازی شده و قوانین در این مورد شفاف است. ساختار تجاری و مخصوصا مناطق آزاد امارات، خوب setup شده اند و فرصت های خوبی هستند برای کسانی که می خواهند فعالیت های تجارت آنلاین را در این کشور شکل دهند. می توان از این امکانات استفاده کرد و در یک محیط بین المللی، تجربه های خوبی را کسب نمود.
به نظر من، امنیت سرمایه گذاری در فضای آنلاین در امارات بسیار بالا هست و case study های خوبی هم وجود داره.
به نظرت کارشناسان بازاریابی الکترونیکی که در ایران کار می کنند چگونه هستند؟
به نظرم انگشت شمار هستند واین تعجب آور هست! حداقل کسانی که می شناسم و دستی در کار دارند، وبلاگ دارند، وب سایت شخصی دارند، در شبکه های اجتماعی فعال هستند، خیلی کم هستند. ولی با سختی هایی که من می بینم و می شنوم، این کارشناسان واقعا کار بزرگی می کنند که در این صنعت فعالیت دارند. ولی اگر منظورت این هست که در مورد کیفیت کاری این کارشناسان صحبت کنم، راستش اصلا نمی تون نظر خاصی بدم.
شیوه کاری کدامیک از افراد ایرانی داخل کشور را می پسندی؟
به نظر من فضای آنلاین آنقدر گسترده هست و آنقدر جا برای خلاقیت هست که نمیشه گفت کدام خوب هست یا بهتر هست. می بینم که برخی ها از طریق برند سازی در فیسبوک فعالیت می کنند، برخی ها از طریق تولید محتوا، برخی از طریق آموزش، برخی با مدیریت وب سایت های آنلاین و ارائه خدمات آنلاین، برخی از طریق ارائه خدمات ارزش افزوده مثل SEO، طراحی وب سایت و غیره.
البته تو که ندیده ای اما قطعا به خبرهایش رسیده است که تبلیغات گوگلی در ایران فیلتر شد. گوگل و gmail هم فیلتر شده اند. فکر می کنی این کار برخلاف تمام حاشیه ها و دلایلی که برایش می آورند چه ضرری به شرکت های بازاریابی الکترونیک و البته کل ماهیت کسب و کار در ایران می زند؟
به نظر من این موضوعات حتما به ضرر شرکتها و افرادی است که در فضای آنلاین فعالیت دارند. ببین توماج، گوگل منبع دانش است. خودت می دونی که امروزه، هر جستجویی که در گوگل انجام میشه معادل هست با یک سوال که برای یک انسان پیش آمده و پاسخ آن را هم گوگل می داند. گوگل مثل کتابخانه بزرگی است که برای نسل انسان ها، یک سرمایه است. به نظرم به دلیل وجود چند کتاب ناجور، نباید کلا کتابخانه را تعطیل کرد. ولی شاید موضوع به همین سادگی هم نباشد. گوگل حتما باید به مسئولیت اجتماعی خود در مقابل نظرات انسان ها عمل کند. من فکر کنم همانطور که فیلتر کردن گوگل حتما برای گوگل هم ضررهایی به بار خواهد آورد ولی شاید فلیتر نکردن آن و جلوگیری از ضرر و زیان شرکت های ایرانی که به خدمات گوگل وابسته هستند، بیشتر به نفع ما می بود.
از بین تویتر، Linkedin و فیسبوک کدام را بیشتر برای زندگی روزمره بیشتر دوستداری؟
فیسبوک شبکه عمومی تر و اجتماعی تری است. البته من با اینکه در فیسبوک فعال هستم ولی جزو زندگی روزمره من نیست. وقتی با فیسبوک یا شبکه های دیگه کار می کنی، باید همیشه مراقب باشی که بتونی زمان را خوب مدیریت کنی و این کار سختی است. من حتی در فیسبوک، چت نمی کنم و می دانی که بیشتر برای تماس های الکترونیکی از ارسال ایمیل بیشتر استقبال می کنم. به نظرم این یک هنر است که در حین بهره برداری از امکانات این شبکه ها، از اتلاف وقتت هم جلوگیری کنی.
فکر می کنی کدامیک به کسب و کارها بیشتر کمک می کنند؟
این سه تا که اسم بردی، به اضافه پینترست، برای همه نوع کسب و کاری مفید هستند. داشتن یک پروفایل حرفه ای و دوستان تجاری و متخصص در لینکداین، داشتن پروفایل فعال و یک صفحه فعال در فیسبوک برای معرفی برند، ارسال پیام های روزانه و کوتاه در تویتر برای حفظ ارتباط دائم با مخاطب و استفاده از پینترست برای برقراری ارتباط بصری و جذاب با مخاطب. همه این ها لازم هست و در موفقیت یک کسب و کار در فضای آنلاین، موثر خواهد بود.
در اینکه تو دانش خوبی در زمینه بازاریابی الکترونیک داری هیچ جای شکی وجود ندارد. از طرفی تو یکی از پیشگامان بازاریابی الکترونیک در ایران بودی، چه شد که تمام این سوابق را در ایران کنار گذاشتی و به امارات رفتی؟
در مورد رفتنم به امارات که توضیح دادم. ببین، من اگر می خواستم همین شرکت را در همین اندازه که در امارات دارم، در ایران می داشتم، شاید کمتر از تعداد مشتری ایرانی که الآن دارم، در ایران می تونستم داشته باشم. منظورم این هست که دانش و تخصص من هنوز در خدمات ایرانیان هست و فقط محل فیزیکی من تغییر کرده. حتی اگر برای تو لیست کنم تعداد ساعت هایی که من برای مجموعه های ایرانی در امارات به صورت داوطلب و به عنوان مسئولیت اجتماعی فعالیت دارم، باور نکنی.
شاید منظور سوالت این هست که من مثلا بنا به دلایل خاصی، همه تجربیات خودم را رها کرده و ایران را ترک کرده ام. ولی قضیه اصلا اینجوری نیست. گفتم که، من اکثر مشتری هام ایرانی هستند. ضمن اینکه، تعدادی مشتری غیر ایرانی هم دارم که البته از سوابق و تجربه کاری و خلاقیتی که در ایرانیان زبانزد هست، همیشه این مشتری ها را شگفت زده کرده ام و همه آنها هم می دانند که من ایرانی هستم. فکر کنم باز هم در این زمینه، ایرانی بودن من بر زندگی در امارات می چربد.
چندین کتاب هم نوشته ای که به صورت الکترونیکی آنها را در اختیار دیگران گذاشته ای. اول چرا آنها را رایگان منتشر می کنی؟ دوم آیا از این انتشار ها پاسخ مثبتی دریافت کرده ای؟
البته من دو کتاب الکترونیکی فارسی غیر رایگان و دو کتاب انگلیسی که در آمازون برای فروش هست دارم. ولی در مورد اینکه آیا ارائه محتوای رایگان کمکی به نام و تجارت من کرده، جواب مثبت هست. در واقع، شاید این یکی از رمز و رازهایی باشه که فقط به خوانندگان مصاحبه تو می گم. اگر می خواهید در کسب و کار آنلاین خود موفق باشید، مخاطب خود را بیش از حد تصورش با محتوای رایگان، تغذیه کنید. این اصطلاح که در انگیسی به Lead Nurturing شناخته شده یعنی پرورش و تغذیه کردن مخاطب با محتوای آنلاین و یکی از روش های بسیار مفید در جلب اعتماد، وفاداری و در نهایت، تبدیل به خریدار است.
خیلی ها معتقدند که پول در ایران است. از نگاه تو که زندگی و کسب و کار را در هر دو کشور تجربه کرده ای چگونه است؟
بله، من هم معتقدم پول در ایران هست. ایران کشور بسیار بزرگی است و قابل مقایسه با امارات و خیلی کشورهای دور و اطراف نیست. تعداد مشتری های بالقوه در ایران بسیار بیشتر هست و تنوع خدماتی که می توان ارائه کرد هم دست کمی از امارات ندارد. مثلا شما در امارات در نهایت ۱۰ تا ۱۵ وب سایت فروشگاه آنلاین می تونید نام ببرید ولی فکر کنم در ایران، صدها وب سایت فروش آنلاین داریم. البته این فقط یک مقایسه عددی است و در مورد کیفیت این فروشگاه ها، می توان در زمان بهتری، کلی صحبت کرد.
آیا متخصصان بازاریابی الکترونیکی که در امارات هستند چیزی بیشتر از متخصصان ما که در ایران زندگی می کنند تجربه می کند؟
بله، کار در یک محیط بین المللی که به نظر من برای این حرفه، خیلی ضروری م مهم هست و ارتباط نزدیکتر با شرکت های بین المللی که همگی در امارات شعبه دارند. مثلا از محل زندگی من تا رسیدن به دفتر مایکروسافت، فقط ۱۵ دقیقه راه است. همچنین، در اینجا، سمینارهای بین المللی خیلی بیشتر ارائه می شوند و سخنران ها از سراسر دنیا هستند. گوگل در امارات دارای نمایندگی است. دسترسی به کتاب های به روز هم راحت هست. ضمن اینکه مشکلات فیلترینگ در اینجا کمتر هست. دسترسی به اینترنت از طریق موبایل خیلی راحت و کاربردی است و نرخ ها هم بسیار مناسب هست.
در مورد مشتری ها نظرت چیست، آیا مشتری هایت در امارات با مشتری های مشابه در ایران، تفاوت دارند؟
ببین توماج، نمی خوام خودم را خیلی وطن پرست نشون بدم ولی اینو جدی میگم، مشتری های ایرانی من به مراتب از مشتری های غیر ایرانی من، دارای دانش و درک بهتری از فضای آنلاین هستند. البته در یک نگاه کلی، همه مشتری ها یک جور هستند، موجوداتی حساس، پر توقع، دل نازک و عصبانی که باید خوب تر و خشکشان کنی. در امارات، چون مردم همیشه از خدمات خوبی در همه جا برخوردار هستند، از پمپ بنزین ها تا سوپر مارکت ها تا خدمات دولتی تا برخورد پلیس و خلاصه همه جا بهشون توجه میشه، توقعات بسیار بالایی دارند و راضی نگاه داشتنشون خیلی سخت هست. ضمن اینکه به دلیل وجود رقابت شدید در این حوزه، اصولا جذب مشتری و حفظ اون، بسیار سخت هست. ولی از نظر من، مشتری های ایرانی دارای نگاه علمی تری هستند. من حتی مشتری از کشورهای اروپایی هم داشته ام که در درک مفاهیم پایه خدمات من، دچار مشکل بوده.
روزانه چقدر اسپم دریافت می کنی؟ آیا اسپمینگ باعث کمک به کسب و کارهای آنلاین و کسب و کارهای معمولی می شود؟
تعداد اسپم ها که خیلی زیاد هست. در امارات هم ارسال اسپم بسیار زیاد هست و این واقعا دردسر ساز است. البته اطلاع داری که ارسال اسپم یک جرم محسوب میشه و در امارات چون قوانین حقوق مولف و اسپم نسبتا رعایت میشه، معمولا شرکت های معتبر و شناخته شده جرات ارسال اسپم ندارند! در کل، اگر فکر کردی مدیر یک شرکت هر روز به صد تا مشتری زنگ بزنه و تو گوشی فوت کنه و توقع داشته باشه که در کسب و کارش موفق بشه، ارسال اسپم هم همینجور هست. واقعا ایمیل های اسپم برای اکثر مخاطبین، در حد همان فوت کردن در تلفن، بی ارزش هست و معمولا این ایمیل ها نظر مخاطب را جلب نمی کنند که برای فروش بیشتر بتوان از این روش به جایی رسید. ارسال اسپم در دراز مدت حتما به ضرر ارسال کننده خواهد بود و من به هیچ وجه هیچ روشی که اسپم محسوب بشه را توصیه نمی کنم. اسپم فقط در حد ایمیل نیست. شما در فیسبوک هم با ارسال کامنت های نا مناسب، اسپم انجام میدی. با تگ کردن افراد در عکس های نا مربوط، اسپم انجام میدی و خلاصه هیچیک از این روش ها توصیه نمیشه.
راستی پسرت چند ساله است؟ آیا زمانی که به یک مرد بالغ تبدیل شد اگر بخواهد تخصص تو را دنبال کند با انتخاب او موافق خواهی بود؟
مهدی ۱۱ سال دارد که کلاس ششم درس می خواند. من از وضعیت آموزش علوم رایانه در سطح دبستان و بالاتر در ایران خبر ندارم ولی کتاب آموزش ورد و پاورپوینت مدرسه مهدی نشون میده که این ها خیلی خیلی جلوتر از نسل من در حال حرکت هستند و فکر کنم تا آن زمان که به قول تو مهدی یک مرد بالغ بشه، شاید مفاهیم و کلا صنعتی که من در اون فعال هستم، به کلی تغییر کرده باشه. ولی در مجموع، مانع از حرکتش در مسیری که خودش انتخاب کنه نخواهم شد. ولی حتما به او توصیه خواهم کرد که در رشته ای که ترکیبی از Business و Marketing باشه، ادامه تحصیل بده.
از نظر من متخصصان بازاریابی الکترونیک در ایران مشکلات بسیاری دارند که همه این مسائل به محدودیت های بیرونی هم ارتباط ندارد و قسمت مهمی از آن در دست خودشان است. تو چه فکر می کنی؟
من معتقدم این صنعت در ایران خوب شکل نگرفته. دلایل بیرونی و درونی شاید طبقه بندی مناسبی نباشه. اصولا، بازاریابی حالا چه آنلاین و چه آفلاین، مستقیما با مشتری سروکار دارد که خوب موضوع مشتری مداری و نوع نگاه به مشتری در ایران، به نظرم هنوز جای کار داره. به نظرم به دلیل کمبود متخصص در این زمینه، کم رنگ بودن دانش مدیران، محدودیت این فرهنگ و دانش در میان مخاطبین، سوء تفاهم ها و سوء استفاده هایی را باعث می شود که خوب وقتی میدان خالی باشد، شکل گرفتن این هم، امری عادی است. در این فضا، رقابت های نا سالم شکل می گیره که نا خودآگاه و شاید غیر ارادی، متخصصین را هم آلوده می کند.
نکته بسیار مهم دیگه، دانش زبان انگلیسی است که باید بازاریابهای ایرانی حتما به اون توجه کنند. من چون در هر دو محیط بوده ام به راحتی می بینم که مثلا یک متخصص پاکستانی به دلیل اینکه توانایی زبان انگلیسی بهتری داره، در فعالیت های تجاری و علمی، خیلی بیش از یک متخصص ایرانی، پیشرفت می کنه. این یک خلاء هست که باید حتما پر بشه. توصیه می کنم در ارتقاء توانایی زبان انگیسی، کم نذارید.
یادم می آید زمانی که ایران بودی در وب سایت خود نوشته بودی من وب سایت شما را دوست دارم. وقتی یک وب سایت را دوست داشته باشی چه کارهایی برایش می کنی؟
بله این شعار را من از روز اول انتخاب کردم و هنوز هم در صفحه فیسبوک من، این شعار دیده میشه. این جمله، نوعی احساس مسئولیت را در شنونده ایجاد میکنه. یادم هست در آن روزها که این شعار را انتخاب کردم، احساس بسیار عمیقی داشتم که وب سایت های ایرانی بسیار ضعیف هستند و باید به آنها کمک کرد که بهتر شوند. اولین چیزی که به ذهنم رسید این بود که اگر به مردم آگاهی بدم، حتما در شناخت نقاط ضعف وب سایتشان موثر خواهد بود و همین بود که نوشتن مقاله و کتاب را شروع کردم. پس در یک جمله، وقتی من وب سایتی را دوست دارم، برای ارتقاء آن هر کمکی که بتونم، ارائه می کنم. از ویران کردن وب سایت و ساخت مجدد گرفته تا ارائه توصیه ها و نکات کلیدی که در بهبود و ارتقاء وب سایت موثر باشه. نمیشه فرمول خاصی ارائه کرد و بر اساس نیاز هر وب سایت، میشه راه کارهای خاصی ارائه کرد. مثلا در مورد وب سایت خودت، کد مربوط به Google analytics دوبار در صفحات تعریف شده، صفحه ارتباط با ما، مشخصات آدرس فیزیکی نداره، همه کدهای مربوط به Social Bookmarking در صفحات داخلی وب سایت، در جای اشتباه بالای صفحات نمایش داده میشه. کلا غیر ممکن هست من وب سایتی را ببینم و نتونم ازش ایراد بگیرم. البته این شامل وب سایت های خودم هم میشه!
خیلی ها اعتقاد دارند که ظاهر وب سایت در موفقیت کسب و کار و افزایش فروش موثر است. اما گوگل بد سیلقه خلاف این گفته را نشان داده است. واقعاً اینگونه است؟
ببین توماج، من از وقتی آمدم امارات، ساعت به دستم نمی بندم. دلیلش این هست که دیدم اینجا برخی از مردم اونقدر به مد حساس حستند که وقتی میرم جلسه، طرف اول از روی لباس و برند ساعتت، تو را قضاوت می کنه و اگر این ها بهترین نباشند، در کار تاثیر منفی خواهد داشت. حتی یکی از دوستان می گفت که برای شرکت در جلسات، یک ماشین فراری اجاره می کنه و در شروع جلسه، سویچ ماشین را روی میز میزاره!
من دیدم نه، اینجوری نمیشه، دیگه ساعت نبستم. حالا طرف صحبت من به جای اینکه دقت کنه ساعت من چه برندی هست و از روی برند ساعت، من را قضاوت کنه، به حرف ها و راه کارها و توصیه های من متمرکز میشه و گوش میده.
وب سایت شما اگر ساده باشه که این به معنی زیبا نبودن نیست، سادگی همیشه نشانه زیبایی است، اونوقت کسی که وارد وب سایت شما میشه به جای قضاوت کردن شما ازمثلا flash animation موجود در وب سایت، تمرکز میکنه روی محتوای وب سایت شما. من با سادگی وب سایت ها موافق هستم. یک ساختار که پیمایش در اون ساده باشه و راحت بشه به اطلاعات دسترسی پیدا کرد. سرعت خوب در لود شدن، مناسب بودن تصاویر، کلیدهای مناسب برای به اشتراک گذاری، امکان کامنت و تعامل با مخاطب، این ها برای موفقیت یک وب سایت مهم هستند. زیبایی در حین سادگی.
من و تو در فیسبوک نزدیک به ۲۵۰ دوست مشترک داریم. این واقعیت برای من مشخص است که با توجه به آنکه مدتهاست که از فضای تجارت الکترونیک دور شده ام مردم مرا به عنوان یک مشاور بازاریابی و یک استراتژیست در این زمینه می شناسند. اما این ۲۵۰ نفر نشان می دهد که نقطه اشتراکی بین یک کارشناس بازاریابی و یک بازاریابی اینترنتی وجود دارد. نظرت چیست؟ این نقاط اشتراک کدام هستند؟
من هیچ تفاوتی نمی بینم. شما امروز در گوگل جسجتو کن دنبال کلمه Internet Marketing و ببین که در بالاترین نتایج جستجو، وب سایت های بسیار معتبر Marketing لیست خواهند شد. یعنی بازاریابی به عنوان یک علم مطرح است و اینترنت فقط یک ابزار هست. مثلا چرا ما بازاریابی تلویزیونی نداریم؟ یا بازاریابی بیلبوردی؟ به نظر من باید داشته باشیم و به نوعی هم داریم. چون ابزار تلویزیون خیلی متفاوت است از بیلبورد و دو تخصص متفاوت لازم هست برای اجرای هجمه های بازاریابی موثر. ولی هر دو، بازاریابی هستند و تخصص خاص بازاریابی برای هر دو نوع روش، لازم هست. اتفاقا یک متخصص بازاریابی راحت تر و علمی تر می تونه در فضای آنلاین هم، راه کار ارائه بده تا یک متخصص یا مهندس اینترنت بیاد و توصیه های بازاریابی بده. من خودم چند سال هست که این موضوع را درک کرده ام و امروزه اگر مقاله ها و کتاب های من را ببینی، تمرکز من بیشتر روی مسائل بازاریابی هست تا مسایل فنی اینترنتی.
مشکلات بازاریابی اینترنتی در ایران از نظر تو کدام هستند؟
من فکر کنم هر دو کلمه یعنی بازاریابی و اینترنت دارای چالش های جدی هستند. تعریف بازار به نظرم وقتی معنی داره که قوانین و قدرت رقابت برای همه یکسان باشه و شما حالا با روش های علمی و خلاقیت، بتونی سهم بیشتری از بازار را بدست بیاری. اینترنت هم که مشکلات خاص خودش را داره. اینترنت بدون گوگل و جیمیل و بلاگر، به نظرم ناقص هست. نبود قوانین حقوق مولف یا اجرای ناقص آن، کمبود آموزش، وجود برخی قوانین دست و پا گیر در راه اندازی وب سایت و موارد مشابه. پس از دو جنبه با مشکلاتی روبرو هستیم. البته این مشکلات فقط مختص ایران نیست.مثلا شما در امارات اگر یک کلینیک درمانی داشته باشی یا یک بنگاه املاک، برای داشتن یک وب سایت واقعا دچار زحمت و تحمل هزینه خواهی شد. به نظرم این مشکلات در جوامع مختلف، به شکل ها و عمق های مختلف، وجود داره که به هر حال، بخشی از چالش های پیش روی کسانی است که در این صنعت، فعالیت دارند.
این کلمات تو را یاد چه چیزی می اندازد؟
محمود بشاش: کسی که آرزو داره برای مردمش موثرتر باشه
پرشین بلاگ: یک تجربه و سرمایه مردمی، که خوب شروع شد، خوب فعالیت کرد و به بدترین شکل ممکن، مرد.
رضا هاشمی: ای کاش پرشین بلاگ را نمی فروخت.
بلاگفا:زمان بازنگری و ارتقاء آن، خیلی وقت هست که فرا رسیده.
فیلتر: هر فیلتری وقتی زیاد خاک بگیره، کارآیی خودشو از دست میده و باید عوضش کرد.
بازاریابی الکترونیک: دو کلمه که آینده تجارت جهان بر اساس همین دو کلمه مدیریت خواهد شد. حیف است عقب بمانیم.
تویتر:یک شبکه اجتماعی خوب برای ایجاد لینک ورودی به وب سایت
ویدئو مارکتینگ: از همین امروز این روش را دراستراتژی بازاریابیتون اضافه کنید
پادکست: با iTunes ترکیبش کنید و ببینید که چطور معجزه خواهد کرد
ایران: کشوری که از نظر سطح علمی و فنی، قابلیت مدیریت کل منطقه را دارد
اگر قرار باشد روزی به ایران برگردی آیا کار تخصصی خود را دنبال می کنی؟
کار من جوری است که مرز کشورها محدوده کاری من را تعیین نمی کنه. حتما همین کار را ادامه خواهم داد. برای من سفر از دبی به تهران از سفر کیش به تهران ساده تر هست و هر لحظه می تونم حاضر باشم، اگر بدونم حضورم می تونه موثر باشه. برای ارائه سمینار، تعریف پروژه، مشاوره و مواردی که بتونم کاری انجام بدم.
آیا به جوانان ایرانی توصیه می کنی که در فضای وب و اینترنت کارآفرینی هایشان را دنبال کنند؟
حتما این کار را بکنند. جا برای کار و فعالیت و کارآفرینی باز هست. به نظرم فیلتر شدن چند وب سایت، هر چند بی تاثیر نیست ولی نباید مایه دلسردی باشه. خیلی این صنعت گسترده هست و دارای شاخه های مختلفی است که هر کس بنا بر علاقه می تونه در یکی از شاخه ها پیش بره و با شناختی که همه ما از خودمان به عنوانی ایرانی داریم و من مخصوصا چون امکان مقایسه ایرانی ها با سایر ملیت ها را هم دارم، به جرات میگم که انقلاب های عظیمی در این صنعت توسط ایرانی ها قابل شکل گیری هست.
برای بازاریابی الکترونیک در ایران آرزویی داری؟
آرزو دارم متخصصین ایرانی هم بتونن مثل سایر ملیت ها، فضای کاری خودشون را به خارج از مرزهای ایران گسترش دهند. هم باعث ایجاد شغل های جدید خواهد شد و هم باعث ورود سرمایه به داخل کشور. شما ببین، در زمینه بازی های رایانه ای، ما امروز حرف برای گفتن داریم. بازاریابی آنلاین به مراتب می تواند محدوده فعالیت بسیار بزرگ تری از صنعت بازی های رایانه ای داشته باشد و میزان درآمد ارزی و ایجاد اشتغال در این صنعت بسیار بالا تر از صنایع مشابه است.
اگر می خواهید این متخصص کاردان و با اخلاق را در فیسبوک دنبال کنید کافی است که روی این نوشته کلیک کنید. همچنین وب سایت محمود www.mahmoodb.com می باشد.