فرانچایز (Franchise) چیست؟

فرانچایز (Franchise) چیست؟

یکی از مهمترین پدیده های دنیای معاصر در بخش خدمات عمومی را میتوان ایجاد الگوهای زنجیره ای کسب و کار یا به عبارتی صنعت Franchise دانست. امروزه تعداد فروشگاه های زنجیره ای در هر زمینه کاری با تعداد فروشگاه های منفرد رقابت میکند و در بعضی زمینه ها همچون رستوران ها، سهم قابل توجهی از بازار در اختیار رستوران های زنجیره ای است.

واقعیات امروز خبراز استقبال عمومی از برندهای زنجیره ای و Franchise ها هم در بحث سرمایه گذاری و هم استفاده از خدمات میدهد. براساس آمارهای موجود بطور متوسط هر شهرود بالای 18 سال در آمریکا روزانه حداقل از یک سرویس زنجیره ای ارایه شده توسط یک Franchise استفاده میکند.

گرایش عمومی به سرمایه گذاری در صنعت Franchise به حدی است که حتی کسب و کارهای منفرد به محض رسیدن به سود قابل توجه اقدام به تدوین یک الگوی استاندارد برای خود میکنند و با استفاده از سرمایه شخصی و یا جذب سرمایه گذار شعبه های جدید ایجاد میکنند و این کاری نیست جز حرکت بسوی تولد یک Franchise جدید.

بطور خلاصه استفاده از یک فرانچایز چیزی نیست جز تکرار یک الگوی آزمایش شده کسب و کار که منجر به کاهش ریسک سرمایه گذاری میشود. در چارچوب مفهوم فرانچاز سرمایه گذار طبق قراردادی مدون با ارایه دهنده فرانچایز (Franchazee) از تجربه او برای راه اندازی یک کسب و کار مشابه استفاده میکند و از این امر بهره میبرد.

به عنوان مثال بسیاری از مشهورترین رستوران های فست فود و کافی شاپ های زنجیره ای به همین طریق اداره میشوند. یعنی مالکیت هر شعبه با شخصی متفاوت است ولی بقیه موارد از نحوه تهیه مواد اولیه گرفته تا نحوه پخت غذا و حتی دکوراسیون و آرم و همه آنچه که توسط مشتری دیده میشود بر مبنای الگوی استانداردی صورت میگیرد که توسط ارایه دهنده Franchise تدوین شده است.

امروزه به موازات توسعه اقتصادی جهان و رقابتی تر شدن تجارت استفاده از فرانچایز ها به واسطه ریسک کمتر، کاهش هزینه های تبلیغاتی و همچنین رعایت استانداردهای کیفی گسترش روزافزونی یافته است بطوریکه امروزه میتوان از رستوران و سوپرمارکت تا خشکشویی و کارگاه فنی و از مهدکودک، مدرسه و دانشگاه تا درمانگاه و بیمارستان بصورت فرانچایز یافت. در این میان مالزی نیز با تاسیس انجمن فرانچایز و تدوین قوانین مربوطه زمینه ای مساعد برای فعالیت فرانچایزها فراهم کرده که فرصتی قابل توجه برای علاقه مندان به فعالیت در این زمینه فراهم کرده است. 

ویژگی های استفاده از فرانچایز:                                                                                                                                                                

1- کاهش ریسک سرمایه گذاری از طریق استفاده از یک برنامه آزمایش شده
2- عدم نیاز به تدوین برنامه آماده سازی. این قسمت توسط ارایه دهنده فرانچایز آماده شده است
3- عدم نیاز به تبلیغات. معمولا تبلیغات توسط ارایه دهنده انجام میشود
4- کاهش زمان مورد نیاز برای انجام مقدمات از قبیل دکوراسیون، طراحی، اجرا...
5- کاهش درگیری با پیمانکاران مختلف به دلیل وجود تعاریف دقیق
6- کاهش هزینه های جاری به دلیل وجود استانداردهای اجرایی
7- انجام پیشگیری های لازم برای عدم مواجه با مشکلات در مسیر اجرا
8- پشتیبانی فنی و تخصصی توسط ارایه دهنده فرانچایز

نکات منفی استفاده از فرانچایز:

1- وابستگی به یک برند خاص
2- الزام به اجرای مجموعه مشخصی از خدمات
3- ممنوعیت اعمال هرگونه تغییر بدون تایید ارایه دهنده فرانچایز
4- اجبار به استفاده از نام فرانچایز و عدم وجود مالکیت معنوی
5- منع اعمال سلیقه فردی در اصلاح و بهبود فرآیندها

با بررسی موارد فوق و مقایسه آن با ارزیابی هایی که از ریسک های کسب و کار داشتیم با یک جمع بندی میتوان گفت:

از فرانچایزها استفاده کنید اگر:

- برنامه مشخص و مطمئن تجاری ندارید
- با بازار کار آشنایی کافی ندارید
- تجربه عملی در زمینه مورد نظر سرمایه گذاری ندارید
- حوصله درگیری با پیمانکار و طراح دکور و... ندارید
- محدودیت زمانی دارید
- نمیخواهید ریسک کنید
- به استفاده از تجربه دیگران اعتقاد دارید
- میتوانید یک برنامه مشخص را بدون تغییر اجرا کنید

و در این موارد بهتر است از فرانچایز استفاده نکنید:

- برنامه مدون برای سرمایه گذاری دارید
- تجربه عملی در زمینه مرتبط دارید
- حاضر به ریسک هستید
- دوست دارید در کار خود اعمال سلیقه کنید

نمونه : فرانچایز در مالزی

کسب و کار فرانچایز در مالزی در سالهای اخیر رشد قابل توجهی داشته است. دولت مالزی با تاسیس انجمن ارایه دهندگان فرانچایز در مالزی و تدوین مجموعه قوانین حقوقی مورد نیاز بستری مناسب و مطمئن برای فعالیت اقتصادی به این سبک فراهم کرده است.

از سوی دیگر اقبال عمومی به استفاده از فرانچایزها به عنوان خریدار و استقبال مردم منجر به رشد روز افزون این روش کسب و کار شده است. امروزه تعداد قابل توجهی شرکت در چارچوب انجمن فرانچایز مالزی فعال هستند و برنامه کسب و کار در اختیار سرمایه گذاران قرار میدهند. این شرکت های Franchizee هرکدام دارای مجموعه قوانین و رویه های مشخص و مدون برای انجام کارها هستند که لازم است تمام این رویه ها مشخص گردد تا مشکلی برای سرمایه گذار ایجاد نشود. زمینه های موفق در حال اجرا :

 رستوران ، کافی شاپ ،مینی مارکت ،خشکشویی، کالج زبان،آژانس مسافرتی،مهدکودک،نانوایی ،داروخانه ،آرایشگاه